صفحه تاريخچه راديو
راديو چگونه به وجود آمد؟
در سال 1860 ميلادي (جيمز كلارك ماكس‌دل) فيزيك‌دان و رياضي‌دان اسكاتلندي، تئوري امواج الكترومغناطيسي را براي اولين بار عرضه كرد.
در سال 1887 (هنريشن هرتز)، مهندس وفيزيك‌دان آلماني نظريه ماكس دل را تاييد نمود.او موفق شد از نوسانات الكترونيكي براي انتقال‌امواج از محلي به محل ديگر بدون سيم استفاده كند. وي براي اولين‌بار موفق شد، امواج راديويي‌را در آزمايشگاه توليد كند. نام (هرتز) به صورت‌واژه‌اي بين‌المللي براي بيان فركانس‌هاي‌راديويي به كار مي‌رود. پس از او (برانلي) فرانسوي درسال 1890 آزمايش‌هايي در اين زمينه انجام داد و بالاخره دانشمندي روسي به نام (الكساندر پوپوف) موجي را با دستگاهي كه شبيه دستگاه هرتز و برانلي بود اختراع و آنتن را به وجود آورد و به اين صورت يك دستگاه تلگراف مورس را ايجاد نمود. در مارس 1896 پوپوف اولين پيغام تلگرافي را به مسافت 250 متري فرستاد.
اولين كسي كه متوجه شد، مي‌توان از بيسيم به عنوان يك وسيله ارتباطي استفاده نمود، (ماركوني) ايتاليايي بود كه بعدها به نام مخترع راديو معروف گرديد. وي در سال 1895 اولين خبر راديويي خود را به وسيله بيسيم در يك فاصله 3 كيلومتري فرستاد.
در ژوئن سال 1896 در لندن اولين ايستگاه تلگرافي بدون سيم به كمك امواج الكترونيكي نمايش داده شد. او در سال 1897 به ايتاليا برگشت و يك ارتباط بيسيم بين دو كشتي جنگي در يك مسافت 12كيلومتري ايجاد نمود و بالاخره در سال 1901 درتكميل اختراع خود موفق گرديد، علائم بيسيم را از يك طرف اقيانوس اطلس يعني از شهر (پل‌دو) در انگلستان به آن طرف اقيانوس اطلس، شهر(سن ژان) آمريكا بفرستد.
مردم از اختراع ماركوني چنان به شور و هيجان‌آمده بودند، كه خواستار پخش صداي انسان از راديو شدند، اما چون لامپ‌هاي راديو ضعيف بود سازندگان راديو بايد فكر بهتري مي‌كردند. به همين منظور در سال 1906 يك فيزيك‌دان آمريكايي به نام (دو فورست) لامپ سه الكتروني را اختراع كرد كه براي راديو الكتريسيته خيلي قابل استفاه بود. بعد از آن (روبرت فون ليئن) موفق به ساخت لامپ‌هاي قوي شد، اين لامپ‌ها تحول بزرگي در زمينه دستگاههاي الكترونيكي به وجود آوردند
در سال 1910 براي اولين بار صداي موسيقي و آواز اپراي (متروپولتين نيويورك) در سراسر آمريكاي شمالي شنيده شد
در سال 1913 جمعي از دانشمندان سعي كردند كه صداي موزيك درتمام نقاط جهان كاملا شنيده شود، ولي جنگ جهاني اول زحمات آنها رابي نتيجه گذاشت. احتياجات نظامي در دوران جنگ، استفاده از بيسيم را گسترش داد و در تاريخ 11 نوامبر سال 1918 تلگراف بيسيم نويد پايان جنگ را به همه جهانيان اعلام نمود
تاريخ شروع بهره برداري عمومي از راديو درسال 1920 مي‌باشد.
نخستين دستگاه پخش راديو:
اولين دستگاههاي پخش منظم راديويي در سال1920 در انگلستان به كار افتاد و در سال 1926اولين كنفرانس بين المللي راديويي با شركت 27كشور جهان، در برلين برپا شد و آيين نامه مقررات ارتباطات راديويي به تصويب رسيد. رشد فزاينده راديو و مخاطبانش، آن را تبديل به رسانه‌اي جمعي و فراگير نمود. ارزاني بهاي راديوهاي ترانزيستوري نيز به پيشرفت اين رسانه در كشورهاي توسعه نيافته كمك كرد
. در هر حال در دنيا تقريبا يك ميليارد گيرنده راديويي وجود دارد، يعني براي هر چهار نفر يك گيرنده راديويي موجود مي‌باشد
راديو در ايران:
تاسيس راديو در ايران با تلگراف بيسيم ارتباط دارد بنابراين براي درك بهتر از چگونگي تاسيس راديو نظري مي اندازيم به بنيانگزاري تلگراف بيسيم در ايران در اواخر سال 1303 در دويست هزار متر مربع زمينهاي (قصر قاجار) مقدمات راه اندازي تلگراف بيسيم توسط وزارت جنگ فراهم شد و نخستين دكل موج بلند به ارتفاع 120 متر كه هنوز پايه ان موجود است نصب گرديد و در بيست و چهارم ارديبهشت 1304 دستگاه 20 كيلو واتي موج بلند نصب شد و در ششم ارديبهشت 1305كار بيسيم با پخش تلگرافي براي دعوت عمومي براي همكاري به كشورهاي مختلف جهان افتتاح گرديد.
در سال 1307 نصب دو دستگاه موج كوتاه اغاز و در سال 1309 از آانها بهره برداري و مركز گيرنده به نجف آاباد تهران و مركز مخابرات به ميدان توپخانه منتقل شد.
و اما مقدمات تاسيس راديو:
طبق مقرارت ايران ورود دستگاه هاي مخابراتي و استفاده از آنها تنها در حيطه مسوليت وزارت پست و تلگراف و تلفن بود. اين مساله را مي توان از مكاتبه شخصي به نام داوود موشه لازار و دايره تجارت داخلي وزارت فلاحت و تجارت و فوايد عامه دريافت كرد. آقاي داوود موشه لازار ، در جواب مراسله شما مورخه 14 ژوئن 1929(خرداد 1308) راجع به تاسيس دستگاه راديو در ايران ، اشعار مي دارد: ( ورود دستگاه تلگراف و تلفن بيسيم گيرنده و يا مخابره كننده مطالب و الات و اسباب ان جز براي اداره تلگراف بيسيم دولت وقت به طور كلي ممنوع است ، لكن وارد كردن و استفاده از دستگاه هاي (راديو كنير) كه فقط براي شنيدن نغمات به كار مي رود و همچنين تاسيس سينماي ناطق در ايران با رعايت مقررات مربوط مانعي ندارد).
مقدمات تأسيس راديو تهران فراهم شد. بعد ازصدور فرمان تأسيس راديو، قرارشد از دو فرستنده موج كوتاه 20كيلوواتي و متوسط 2كيلوواتي وزارت پست و تلگراف و تلفن، كه براي ارسال تلگراف بيسيم توسط كارخانه آلماني تلفونكنtelefunken دربيسيم قصر، نصب شده بود استفاده شود.
براي آمادگي پخش برنامه پس ازافتتاح راديو جمعي ازاستادان و نويسندگان عالي قدر ازجمله استاد سعيد نفيسي و دكترذبيح الله صفا و عده اي از بانوان روشنفكر يك سلسله گفتارهاي ادبي، تاريخي، جغرافيايي، اجتماعي و خانه داري را قبلاً تهيه كرده بودند به طوريكه احتياجات راديو را براي مدت سه ماه تأمين مي كرد.
عده اي مترجم و ماشين نويس را هم استخدام شدند و براي انتخاب گوينده درباشگاه افسران و با حضور عده اي از دانشمندان و ادبا و متخصصان صوت (ازجمله عده اي آلماني) جلساتي تشكيل شد و امتحانات دقيقي به عمل آمد.
كارهاي فني راديو با وزرات پست و تلگراف و تلفن( آقاي ابراهيم علم، شوكت الملك وزيرپست و تلگراف و تلفن بودند) بود و امورمربوط به دستگاههاي فرستنده و استوديو زيرنظرآقاي دكتر داريوش، رئيس كل بيسيم اداره مي شد.
موسيقي زيرنظر سرگرد غلام حسين مين باشيان رئيس مدرسه عالي موسيقي بود و بودجه راديو كه فقط هشتاد هزارتومان بود توسط سازمان پرورش افكارتأمين مي شد.
بعد ازفراهم شدن مقدمات، بالاخره راديو درساعت ده با مداد روز4ارديبهشت 1319افتتاح شد.
درشروع كارساختمان راديو ازدو طبقه در بيسيم قصرتشكيل مي شد، كه طبقه اول شامل يك اتاق انتظار و دستگاههاي فرستنده و تقويت كننده بود و طبقه دوم ازيك اتاق كه با نصب پرده درسقف و دوبل كردن در ورودي و خروجي و سيمان كاري ديوارهاي داخلي به صورت استوديو درآمده بود.
تاسال 1342كه كل تشكيلات راديو به وزارت اطلاعات منتقل شد و اين وضعيت تا ايجاد « سازمان راديو تلويزيون ملي ايران» در سال1350ادامه داشت. اداره و تشكيلات راديو به اين نامها خوانده مي شد: « انتشارات و تبليغات»، « راديو و خبرگزاري»، «انتشارات و راديو»، «انتشارات و اطلاعات» و «اداره كل انتشارات و راديو».
ازسال1319تا سال1327برنامه هاي راديو درهمان استوديوي اوليه اجرا و پخش مي شد. ولي فاصله نه كيلومتري فرستند ه ازشهر و وجود تنها يك اتومبيل براي رفت و آمد اعضاي اركستر و گويندگان باعث شد واقع درضلع غربي ميدان توپخانه درجوار اداره راهنمايي و رانندگي محلي در نظر گرفته شود.درميدان ارك دو استوديوي كوچك ساختند كه اخبارازآن محل پخش مي شد.
توسعه راديو در ايران:
در بدو تاسيس، راديو تهران داراي دو فرستنده كه يكي براي موج متوسط و ديگري براي موج كوتاه بود، براي پخش برنامه‌هاي خود از يك استوديو در محل اداره بيسيم استفاده مي‌كرد.
در سال 1336 نام راديو تهران به راديو ايران تبديل و بعدها در جنب راديو ايران فرستنده دومي بنام راديو تهران نيز مشغول به كار گرديد كه در آغاز امر تنها موسيقي از آن پخش مي‌شد.
اهداف و تشكيلات راديو:
اداره راديو در بدو تاسيس به اداره كل انتشارات و تبليغات به مديريت دكتر (عيسي صديق اعلم)، استاد دانشگاه واگذار شد.
اهداف و وظايف اين اداره عبارت بودند از:
تعيين سياست و خط مشي راديو
توسعه فرهنگ عمومي و آشنا كردن مردم به اصول زندگي نوين
توجه به وحدت ملي، مباني مليت و حفظ استقلال
شرح تحولات كشور
رعايت كامل سياست دولت در انتشار اخبار
تاسيس مدرسه براي تربيت خطيب، قصه‌گو، شاهنامه خوان نصب راديو و بلندگوي عمومي در مركز شهر
تاسيس مدرسه هنرپيشگي
اولين كساني كه در راديو مشغول شدند:
اين افراد از ميان فرهنگيان و هنرمندان شايسته وبا ذوق انتخاب و از ساير وزارتخانه‌ها به اداره كل‌انتشارات و تبليغات منتقل شدند.
استاد محمد حجازي ملقب به مطيع‌الدوله(نويسنده و داستان‌نويس)، عبدالرحمن فرامرزي(نويسنده و مدير روزنامه كيهان) حسينقلي مستعان(داستان‌نويس)، ابوالقاسم پاينده (نويسنده)،ابوالقاسم اعتصام‌زاده و مشفق همداني (مترجم)
همچنين براي تعيين خطمشي و سياست راديو، شوراي عالي انتشارات بر پا شد كه اعضاي آن‌عبارت بود از: علامه محمد قزويني، محمد علي‌فروغي (ذكاء الملك)، دكتر قائم غني، دكتر علي‌اكبر سياسي (رييس دانشگاه تهران) دكتر رضا زاده‌شفق، دكتر محمود افشار و استاد علينقي وزيري تشكيل شد
بخش خبر:
مسئول تهيه و پخش اخبار راديو، خبرگزاري پارس بود، كه روزگاري آژانس پارس، نام داشت.
در ابتداي كار، آژانس پارس اخبار روزنامه‌ها را قيچي مي‌كرد و به دست گويندگان راديو مي‌داد.اما ر فته رفته، پس از پنج سال، اين آژانس به يك‌خبرگزاري جدي تبديل شد كه علاوه بر تهيه وپخش اخبار راديويي، هر روز چهار شماره بولتن صبح و عصر از اخبار ايران و جهان تهيه مي‌كرد وبه رايگان در اختيار روزنامه‌ها قرار مي‌داد
. گزارش‌هاي راديويي نيز يا از طريق فرستنده سياربه طور زنده پخش مي‌شد و يا جريان رويداد، روي نوار، ضبط و در بخش اخبار از راديو پخش مي‌گرديد.
اخبار خارجي از طريق تله تايپ (دستگاه خودكارخبرگيري) كه نقش خبرنگار را بازي مي‌كرد، دريافت و سپس توسط مترجمان در مدت كوتاهي ترجمه و براي تنظيم خبر راديويي‌تحويل سردبير اخبار مي‌شد. پس از تنظيم راديويي، توسط مسئولان خبرگزاري كنترل وبراي پخش به استوديوي راديو ايران تحويل‌مي‌شد. ناگفته نماند از سال 25 تا 38 نيز به مرورهر استاني براي خود (زير نظر اداره كل انتشارت وراديو) اقدام به تاسيس راديو نمود
صداي جمهوري اسلامي ايران :
پس از انقلاب اسلامي، نام سازمان راديو تلويزيون ملي ايران تبديل به صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران شد. رياست اين سازمان هر پنج سال يك بار توسط رهبر انتخاب مي‌شود، بالاترين مقام راديو، معاون رييس سازمان در حوزه صدا مي‌باشد. هدف صدا و سيماي جمهوري اسلامي، انتقال و انتشار پيام به جامعه مي‌باشد، كه بسيار متمركز و منسجم در اين امر تلاش مي‌كند
. امروزه راديو مانند يكي از اعضاء خانواده‌ها مي‌باشد. همچون مصاحبي مهربان آنچه را كه شما مي‌خواهيد در اختيارتان قرار مي‌دهد و اگرنيازي به آن نداشته باشيد به سادگي با فشار دگمه‌اي مي‌توانيد آن را كنار بگذاريد. هنگام كاركردن نيازي نيست تمام توجه شما به آن باشد، كافي است گوش‌هايتان را كمي تيز كنيد، تاآنچه را كه دوست داريد بشنويد و لذت ببريد.
راديو اينترنتي:
راديو اينترنتي، همانند راديو معمولي مي باشد با اين تفاوت كه از طريق اينترنت انتشار مي يابد. با توجه به پيشرفت جوامع در استفاده از اينترنت ، راديو اينترنتي راه حل بسيار مناسبي براي انتشار قوي تر اطلاعات به صورت سمعي مي باشد. راديو و تلويزيون اينترنتي بخشي از امكانات شبكه جهاني است كه روزانه تعداد بسياري از مشتركين در سراسر دنيا از آن استفاده مي كنند و مي تواند جايگزين مناسبي براي سيستم عادي آن باشد. هم اكنون تمامي شبكه هاي راديويي كشور از شبكه جهاني اينترنت قابل دريافت هستند ضمنا وب سايت شبكه هاي راديويي قابليت آرشيو برنامه هاي هرشبكه و در اختيار قرار دادن آنها به مخاطبان خود را دارند.
نظرات شما عزیزان:
